Update woensdag 25-12-2013, 10.10
De site FarmaActueel brengt ook het bericht van Trouw. Meteen daaronder een reactie van 'prof. PJ_Janssen': 'Niemand in Den Haag gaat dit onderzoek serieus nemen. Niemand in Den Haag wil namelijk zijn vingers branden aan het vraagstuk: Hoeveel geld is het waard om de solidariteit in stand te houden? Het blijft toch wel prachtig om te zien dat de minister het beleid verkoopt als een vakantiefolder vol met zonnige plaatjes. De premie voor 2014 is flink gezakt toch.' [Ik kan trouwens niet echt iemand vinden van die naam op internet, maar hij heeft wel een punt, denk ik.]

Update woensdag 25-12-2013, 10.15
Ook NUjij had het bericht gisteren meteen op zijn site. Een paar citaten uit de reacties. 'Verzekeringen zijn er niet voor de mensen die zijn er voor de verzekeraars.' 'Woekerpolissen anders.' 'Het kan ze niet schelen wat je mankeert als je maar niet te veel kost. Kost je wel te veel dan mag je bijverzekeren, en op hun beurt kunnen ze die weer weigeren.'

Update woensdag 25-12-2013, 10.20
We hebben het rapport van Van de Ven e.a. kunnen vinden op internet en hebben het maar doorgenomen. All you need is love en een goede zorgverzekering, een mooie combinatie. Fijn om in het rapport te lezen wat het oogmerk is van ons zorgverzekeringsstelsel: ‘Een belangrijk oogmerk van de Zvw is het realiseren van risicosolidariteit ten aanzien van zorgverzekeringen. Dit betekent het “poolen van de kosten van de laag- en hoogrisico verzekerden’’.’ Ik heb het wat anders gezegd in de open brief aan minister Schippers, maar het komt op hetzelfde neer. Maar helaas, het systeem klopt dus niet, is te lezen in het rapport. 

De zorgverzekeraars worden namelijk door het systeem geprikkeld om aan risicoselectie te doen, is te lezen op pagina 59: ‘Hoewel Nederland internationaal gezien een relatief goede risicoverevening heeft, is de verevening nog niet goed genoeg. Voor diverse groepen van hoogrisico verzekerden (met een substantiële omvang) schieten de financiële compensaties substantieel tekort (Van de Ven et al., 2013). Bij een imperfecte risicoverevening leidt het verbod op premiedifferentiatie bij een gemiddelde premie tot voorspelbare verliezen op bepaalde groepen van hoogrisico verzekerden (veelal chronisch zieken). Bijgevolg worden verzekerden en zorgverzekeraars geconfronteerd met substantiële prikkels tot risicoselectie.’

De onderzoekers onderbouwen dat ook door per verzekeraar (ze zijn anoniem gemaakt) te kijken naar de instroom en de uitstroom en ook te berekenen hoeveel winst of verlies ze daarop maken. Dat varieert, maar eentje schiet eruit: ‘De meest opvallende bevinding betreft zorgverzekeraar 25 (zie Figuur 17). Zorgverzekeraar 25 heeft de hoogste winst per niet-overstapper en de hoogste winst per instromer. Daarnaast heeft deze zorgverzekeraar het grootste "verlies" per uitstromer in het jaar ná de overstap, hetgeen bezien vanuit de zorgverzekeraar financieel gunstig is.’ Op pagina 61 concludeert het rapport: ‘Risicoselectie is daarom de enige verklaring voor de bij de 8 zorgverzekeraars waargenomen significant van nul verschillende "gemiddelde financiële resultaten over 2009 per uitstromer op 1 januari 2009.'

In de samenvatting van het rapport geven de onderzoekers ook aan waarom het erg is dat er aan risicoselectie wordt gedaan. ‘Risicoselectie kan leiden tot een afname van de kwaliteit van zorg voor bepaalde groepen verzekerden, bijvoorbeeld chronisch zieken, en tot een afname van de solidariteit en de doelmatigheid op de zorgverzekeringsmarkt. Dit maakt het overstapgedrag op de zorgverzekeringsmarkt een belangrijk aandachtspunt voor de NZa, die goedwerkende zorgmarkten maakt en bewaakt, en toezicht houdt op de publieke belangen kwaliteit, toegankelijkheid en betaalbaarheid van de zorg.’
Risicoselectie is dus slecht voor de kwaliteit, de solidariteit, de doelmatigheid, de toegankelijkhied én de betaalbaarheid van de zorg(verzekeringsmarkt). Dat gaat nogal ver, vind ik.
Lees hier het hele rapport

Update woensdag 25-12-2013, 10.25
Helemaal raar. Op de site van het RIVM, onderdeel van VWS, staat een heel stuk uit 2010 waarin precies is te lezen dat er gewoon risicoselectie plaatsvindt en waarom dat slecht is! Minister Schippers weet het dus allang. Als we het nou toch hebben over mensen die 'niet de waarheid' spreken. Hallo mevrouw Weeda, leest u even mee?

'Risicoverevening is nodig om risicoselectie te voorkomen door te compenseren voor verschillen in zorgkosten die samenhangen met voorspelbare verschillen in gezondheidsrisico’s. De risicoverevening zoals deze momenteel wordt vormgegeven biedt nog geen volledige compensatie. Het kan dus nog altijd voordelig zijn om een vorm van risicoselectie toe te passen. Mogelijkheden voor risicoselectie zitten in de aanvullende verzekering, collectieve contracten en selectieve contractering.
Het percentage mensen met een aanvullende verzekering blijft hoog. In 2006 lag het percentage op 95%, in 2008 en 2009 lag dit op ruim 90% (De Jong et al., 2006; NZa, 2008; NZa, 2009a). Mensen die een aanvullende verzekering afsluiten doen dat bij de zorgverzekeraar waar zij ook een basisverzekering hebben. In artikel 120 Zvw is opgenomen dat een verzekeraar de aanvullende zorgverzekering niet mag beëindigen als een verzekerde de basisverzekering opzegt. Dit betekent niet dat een verzekerde op grond van artikel 120 Zvw kan afdwingen dat de aanvullende verzekering en basisverzekering bij verschillende zorgverzekeraars worden afgesloten (VWS, 2009e). In tegenstelling tot de basisverzekering geldt voor de aanvullende verzekering geen acceptatieplicht en geen verbod op premiedifferentiatie. Aanvullende verzekeringen kunnen daarom een effectief instrument zijn voor risicoselectie binnen de basisverzekering. In 2008 werd geconcludeerd dat er sprake was van een aanscherping van de voorwaarden met betrekking tot de aanvullende verzekering, zowel met betrekking tot de aanmelding als tot de acceptatie voor de aanvullende voorwaarden (Roos & Schut, 2009). Deze ontwikkeling lijkt in 2009 niet door te zetten. Het gebruik van gezondheidsverklaringen door zorgverzekeraars is beperkt. Wel worden er meer vragen gesteld over toekomstig zorggebruik en over bepaalde aandoeningen. Voor een deel van deze aandoeningen geldt dat verzekeraars niet via het vereveningssysteem worden gecompenseerd. Hier kunnen echter nog geen conclusies met betrekking tot risicoselectie aan worden verbonden, omdat het gaat om kleine aantallen mensen. In vergelijking met 2008 is een kleiner aantal mensen geaccepteerd tegen beperkende voorwaarden (zoals uitsluiting van en/of wachttijd voor vergoeding van bepaalde behandelingen) en/of moesten een premieopslag betalen. Wel hanteerden iets meer verzekeraars pakket- en/of premiedifferentiatie (Roos & Schut, 2009).
Daarnaast kan er risicoselectie plaatsvinden via collectiviteiten, maar ook door collectiviteiten. Risicoselectie via collectiviteiten houdt in dat zorgverzekeraars alleen een collectief contract aanbieden aan groepen verzekerden met een relatief gunstig risico. Zo zijn werkgeverscollectiviteiten gunstiger wat betreft risico dan bepaalde patiëntenverenigingen. Risicoselectie door collectiviteiten houdt in dat de collectiviteiten de gunstige risico’s selecteren en mensen met een ongunstig risico ontmoedigen om gebruik te maken van een collectief contract. Risicoselectie door collectiviteiten lijkt niet plaats te vinden (Roos & Schut, 2009). Er zijn wel collectiviteiten die zich nadrukkelijk richten op verzekerden met een gunstig risico. Ook krijgen doelgroepen die een hoog risico (kunnen) vormen relatief gezien iets minder hoge kortingen (Roos & Schut, 2009; Van der Maat & De Jong, 2009; NZa, 2009d).
Risicoselectie kan ook plaatsvinden door bepaalde zorgaanbieders niet te contracteren. Verzekerden die van deze zorgaanbieders gebruik maken zullen dan voor een andere zorgverzekeraar kiezen. Er is nog geen empirisch materiaal op basis waarvan uitspraken gedaan kunnen worden over het optreden van dit fenomeen in de praktijk.'
Kijk, en dat onderzoek is dus nu wel gedaan voor Van de Ven. Met de conclusie dat het er dus inderdaad risicoselectie plaatsvindt via de basisverzekering.

De tekst op de site van het RIVM is een weergave van het hoofdstuk "Effecten van de stelselwijziging" uit het rapport "Zorgbalans 2010". Lees hier